สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ (สวส.)

Office of Academic Resources and Information Technology

การจัดหนังสือเข้าชั้นอย่างมีระบบ

การจัดชั้นหนังสืออย่างมีระบบ
           การจัดหนังสือให้เป็นระเบียบเป็นอีกงานหนึ่งของห้องสมุดที่จะต้องมี เป็นการเตรียมความพร้อมสำหรับการให้บริการแก่ผู้เข้าใช้ และเพื่อให้ง่ายแก่การศึกษาค้นคว้า และทำให้หนังสือบนชั้นมีความเป็นระเบียบเรียบร้อย เข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศได้ง่ายและรวดเร็ว ห้องสมุดของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ศรีวิชัย จัดแบบระบบดิวอี้(Dewey Decimal Classification: D.D.C) 
การจัดหนังสือระบบทศนิยมของดิวอี้ (Dewey Decimal Classifucation: D.D.C.) แบ่งออกเป็น 10 หมวด ดังนี้
            --- 000 คอมพิวเตอร์ เบ็ดเตล็ดหรือความรู้ทั่วไป บรรณารักษ์ศาสตร์
            --- 100 ปรัชญา จิตวิทยา
            --- 200 ศาสนา
            --- 300 สังคมศาสตร์
            --- 400 ภาษาศาสตร์
            --- 500 วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์
            --- 600 วิทยาศาสตร์ประยุกต์หรือเทคโนโลยี
            --- 700 ศิลปกรรม นันทนาการ
            --- 800 วรรณคดี
            --- 900 ประวัติศาสตร์และภูมิศาสตร์
            --- นวนิยาย เรียงที่ชั้นตามชื่อผู้แต่ง
            --- วิจัย แยกจัดไว้อีกชั้นต่างหากเหมาะแก่การค้นคว้า หรือหาหนังสือ
หมวดย่อยแบ่งได้ดังนี้
       การแบ่งหมวดหมู่หนังสือระดับที่ 2 แบ่งออกเป็นอีก 10 หมวดย่อย โดยใช้ตัวเลขหลักสิบเป็นตัวบ่งชี้ รวมเป็น 100 หมวดย่อย
   000 คอมพิวเตอร์ ความรู้ทั่วไป 
   010 บรรณานุกรม แคตตาล็อก 
   020 บรรณารักษศาสตร์และสารนิเทศศาสตร์ 
   030 หนังสือรวบรวมความรู้ทั่วไป สารานุกรม 
   040 ยังไม่กำหนดใช้ 
   050 สิ่งพิมพ์ต่อเนื่อง วารสาร และดรรชนี 
   060 องค์การต่างๆ พิพิธภัณฑวิทยา 
   070 วารสารศาสตร์ การพิมพ์ 
   080 ชุมนุมนิพนธ์ 
   090 ต้นฉบับตัวเขียน หนังสือหายาก 
100 ปรัชญา
   110 อภิปรัชญา 
   120 ญาณวิทยา ความเป็นเหตุผล ความเป็นมนุษย์ 
   130 จิตวิทยานามธรรม 
   140 แนวความคิดปรัชญาเฉพาะกลุ่ม 
   150 จิตวิทยา 
   160 ตรรกศาสตร์ ตรรกวิทยา 
   170 จริยศาสตร์ ศีลธรรม 
   180 ปรัชญาสมัยโบราณ สมัยกลาง ตะวันออก 
   190 ปรัชญาตะวันตกสมัยใหม่
200 ศาสนา
   210 ศาสนาธรรมชาติ 
   220 ไบเบิล 
   230 เทววิทยาตามแนวคริสต์ศาสนา 
   240 ศีลธรรมชาวคริสต์ การอุทิศเพื่อศาสนา 
   250 คริสต์ศาสนาในท้องถิ่นและระเบียบแบบแผนปฏิบัติ 
   260 สังคมชาวคริสต์ เทววิทยาทางศาสนา 
   270 ประวัติคริสต์ศาสนา 
   280 นิกายต่างๆ ในคริสต์ศาสนา 
   290 ศาสนาเปรียบเทียบและศาสนาอื่นๆ 
300 สังคมศาสตร์
   310 สถิติศาสตร์ 
   320 รัฐศาสตร์ การเมือง การปกครอง 
   330 เศรษฐศาสตร์ 
   340 กฎหมาย 
   350 รัฐประศาสนศาสตร์ การบริหารรัฐกิจ กองทัพ 
   360 ปัญหาสังคม การบริหารสังคม สมาคม 
   370 การศึกษา 
   380 การพาณิชย์ การสื่อสาร การขนส่ง 
   390 ประเพณี ขนบธรรมเนียม คติชนวิทยา

400 ภาษา
   410 ภาษาศาสตร์ 
   420 ภาษาอังกฤษ 
   430 ภาษาเยอรมัน 
   440 ภาษาฝรั่งเศส ภาษาโรมานซ์ 
   450 ภาษาอิตาลี ภาษาโรมัน 
   460 ภาษาสเปน ภาษาโปรตุเกส 
   470 ภาษาละติน 
   480 ภาษากรีก 
   490 ภาษาอื่นๆ
500 วิทยาศาสตร์
   510 คณิตศาสตร์ 
   520 ดาราศาสตร์ 
   530 ฟิสิกส์ 
   540 เคมี 
   550 วิทยาศาสตร์โลก 
   560 บรรพชีวินวิทยา 
   570 ชีววิทยา 
   580 พฤกษศาสตร์ 
   590 สัตววิทยา 
600 วิทยาศาสตร์ประยุกต์ เทคโนโลยี
   610 แพทยศาสตร์ 
   620 วิศวกรรมศาสตร์ 
   630 เกษตรศาสตร์ 
   640 คหกรรมศาสตร์ ชีวิตครอบครัว 
   650 การจัดการธุรกิจ 
   660 วิศวกรรมเคมี 
   670 โรงงานอุตสาหกรรม 
   680 สินค้าที่ผลิตจากเครื่องจักร 
   690 การก่อสร้าง 

700 ศิลปกรรมศาสตร์ การบันเทิง
   710 ภูมิสถาปัตย์ 
   720 สถาปัตยกรรม 
   730 ประติมากรรม 
   740 การวาดเขียน มัณฑนศิลป์ 
   750 จิตรกรรม ภาพเขียน 
   760 ศิลปะการพิมพ์ ศิลปะกราฟิก 
   770 การถ่ายรูป ภาพถ่าย 
   780 ดนตรี
   790 การบันเทิง นันทนาการ กีฬา 
800 วรรณกรรม วรรณคดี
   810 วรรณคดีอเมริกันในภาษาอังกฤษ 
   820 วรรณคดีภาษาอังกฤษ ภาษาอังกฤษโบราณ 
   830 วรรณคดีภาษาเยอรมัน 
   840 วรรณคดีภาษาฝรั่งเศส ภาษาโรมานซ์ 
   850 วรรณคดีภาษาอิตาลี ภาษาโรมัน 
   860 วรรณคดีภาษาสเปน ภาษาโปรตุเกส 
   870 วรรณคดีภาษาละติน 
   880 วรรณคดีภาษากรีก 
   890 วรรณคดีภาษาอื่นๆ 
900 ประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์
   910 ภูมิศาสตร์ การท่องเที่ยว 
   920 ชีวประวัติ เครื่องราชอิสริยาภรณ์ 
   930 ประวัติศาสตร์ยุคโบราณ 
   940 ประวัติศาสตร์ยุโรป โลกตะวันตก 
   950 ประวัติศาสตร์เอเชีย โลกตะวันออก 
   960 ประวัติศาสตร์แอฟริกา 
   970 ประวัติศาสตร์อเมริกาเหนือ 
   980 ประวัติศาสตร์อเมริกาใต้ 
   990 ประวัติศาสตร์ส่วนอื่นๆ ของโลก 

          การจัดชั้นหนังสือของห้องสมุดมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราขมงคล ศรีวิชัย แยกระหว่างภาษาไทยและภาษาต่างประเทศอยู่คนละชั้น ชั้น 1 ห้องหนังสืออ้างอิงและหนังสือพิมพ์ ห้องหนังสือภาษาต่างประเทศ ห้องวารสาร ส่วนหนังสือภาษาไทยอยู่ชั้น 2 ของอาคาร การจัดชั้นหนังสือมาจากหนังสือที่สมาชิกยืมไปแล้วครบกำหนดส่งและได้นำมาคืนตามวันที่ระบุไว้ท้ายเล่มหรือตามสลิปที่ได้รับ หรือมาจากหนังสือใหม่ที่เพิ่งซื้อมาและผ่านขั้นตอนการลงรายการต่าง ๆ จากบรรณารักษ์และพร้อมขึ้นชั้นให้บริการ สำหรับหนังสือใหม่ต้องติดแถบสีสัญญลักษณ์ของเจ้าหน้าที่ที่รับผิดชอบห้องสมุดจะนำหนังสือเหล่านั้นขึ้นชั้นพักวัน/วัน  เพื่อให้สะดวกในการจัดเรียงขึ้นชั้น  ที่ชั้นพักจะติดป้ายแจ้งหมวดหมู่หนังสือไว้ และจะมีเจ้าหน้าที่ 1 ท่าน ทำหน้าที่แยกหนังสือเหล่านั้นเพื่อไปวางในชั้นพักหนังสือก่อนนำขึ้นชั้นบริการ เจ้าหน้าที่ที่รับผิดชอบจัดหนังสือตามหมวดหมู่ที่รับผิดชอบต้องเอาหนังสือใส่รถเข็นเรียงตามเลขหมู่น้อยไปหาเลขหมู่มากจะได้รวดเร็วในการจัดขึ้นชั้น

รถเข็นใส่หนังสือขึ้นชั้น



ชั้นพักหนังสือ


          ขั้นตอนการแยกหนังสือเริ่มจากเลขหมวดหมู่ 000-322.99 อ  แถบหนังสือสีที่สันสีดำ ใส่ในช่องตามชื่อผู้รับผิดชอบ ที่ห้องสมุดของ มทร.ศรีวิชัย จะจัดหนังสือขึ้นชั้นบริการทุกวันอังคารและวันพฤหัส สัปดาห์ละสองครั้ง ลักษณะการจัดหนังสือจะเรียงจากเลขน้อยไปหาเลขมากเรียงจากเลขหมู่น้อยไปหาเลขหมู่มาก ถ้ามีเลขหมู่ตรงกัน ก็ให้เรียงตามลำดับอักษรผู้แต่ง ถ้าอักษรผู้แต่งเหมือนกันให้เรียงตามเลขประจำผู้แต่ง / อักษรชื่อหนังสือ ถ้าเลขประจำผู้แต่ง / อักษรชื่อหนังสือตรงกันให้เรียงลำดับเล่มที่ และฉบับที่  ตัวอย่างเช่น  จะหาหนังสือชื่อเรื่อง   ประเพณีไทย 4 ภาค     ผู้แต่งชื่อ ฐิติรัตน์ ซึ่งจะตรงกับเลขหมู่ 390.09593 ฐ234ป
       390.09593 เป็นเลขหมู่หนังสือประเพณี ขนบธรรมเนียม คติชนวิทยา
        ฐ   เป็นชื่อผู้แต่ง  และ ป เป็นชื่อหนังสือ
        ผู้ใช้บริการอาจจะสืบค้นโดยใช้คอมพิวเตอร์สำหรับการสืบค้น ซึ่งทางห้องสมุดมีไว้บริการ ชั้นล่าง 1 เครื่อง ชั้น 2 มีให้ 2 เครื่อง สืบค้นโดยป้อนชื่อหนังสือหรือหากทราบชื่อผู้แต่งตามตัวอย่างข้างต้น ก็ค้นโดยชื่อผู้แต่ง เมื่อทราบแล้วก็ให้ไปหาที่ชั้นดูเลขที่หัวชั้นว่าหมวดหมู่อะไรก็ให้หาตรงหมวดหมู่ที่ต้องการตามเลขว่าอยู่ตู้ไหน ดังภาพตัวอย่างข้างล่างนี้

ซึ่งในแต่ละชั้น จะจัดหนังสือประมาณ 2 ใน 3 ของชั้น เพื่อให้มีช่องว่างสำรองไว้สำหรับหนังสือใหม่


          การจัดหนังสือเข้าชั้น จะจัดทีละช่วงจากชั้นบนมาชั้นล่าง เมื่อจัดชั้นช่วงที่หนึ่งลงมาถึงชั้นล่างแล้ว ก็ขึ้นต่อช่วงที่ 2 ชั้นบน และไล่ลงมาชั้นล่างอีกตามลำดับ โดยจัดจากช่วงทางซ้ายไปทางขวาตามเลขเรียกหนังสือ
  


           ในการเรียงหนังสือ จะเรียงโดยให้สันหนังสือตั้งตรงเป็นแนวดิ่ง เรียงเสมอขอบของชั้นที่วาง และใช้เหล็กกั้นหนังสือกั้นไว้กันหนังสือล้ม การจัดหนังสือควรให้หลวมพอประมาณ เพราะถ้าแน่นเกินไป เวลาหยิบหนังสือออกมา หรือเก็บเข้าที่เดิมจะทำให้สันหนังสือชำรุดได้ง่าย ชั้นหนังสือทุกขั้นมีป้ายบอกเลขหมวดประจำแต่ละชั้นของชั้นหนังสือที่หัวชั้น
 ป้ายหัวชั้นบอกหมวดหมู่


และที่ในชั้นหนังสือมีหมายเลขหมวดหมู่หนังสือติดไว้เช่นกัน



หนังสือวิจัยที่ได้รับบริจาคมาจะจัดไว้อีกห้องหนึ่งใกล้กับนวนิยายจะติดแถบสีเขียว





หนังสือวิทยานิพนธ์ติดแถบสีน้ำเงิน เป็นชิ้นงานของนักศึกษามหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ศรีวิชัย



   หนังสือนวนิยายติดแถบสีม่วง


           หนังสือที่หยิบออกจากชั้นแล้วหากผู้ใช้บริการไม่แน่ใจว่าจะเก็บเข้าที่เดิมได้ถูกต้อง ก็ให้วางหนังสือนั้นไว้ที่โต๊ะอ่าน เพื่อเจ้าหน้าที่ห้องสมุดเก็บเข้าที่เดิม ก่อนนำหนังสือเก็บขึ้นชั้นควรเรียงหนังสือตามหมวดหมู่ไว้ให้เรียบร้อยก่อน เพื่อความสะดวกรวดเร็ว  และชั้นหนังสือจะต้องเหลือพื้นที่เพียงพอสำหรับการขยายตัวของหนังสือในโอกาสต่อไป หมายถึงมีหนังสือใหม่มาเพิ่ม  หรือถ้าเป็นหนังสือใหม่ที่ออกจากบรรณารักษ์ ก็จะนำมาติดแถบสีที่สันหนังสือตามความรับผิดชอบของเจ้าหน้าที่แต่ละคน เมื่อจัดเรียงหนังสือขึ้นชั้นเสร็จเรียบร้อยแล้ว เจ้าหน้าที่ต้องตรวจสอบความถูกต้องของการจัดเรียงอีกครั้ง เพื่อป้องกันความผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้น  ในระหว่างการจัดหนังสือขึ้นชั้น หากพบว่า หนังสือบนชั้นอยู่ผิดที่ ผิดชั้น ตัวเล่มล้มหรือกองตามชั้น เจ้าหน้าที่ต้องนำหนังสือเหล่านั้นมาแยกใส่ในชั้นพักตา่มหมวดหมู่ และแก้ไขให้ถูกต้องก่อน จึงจะนำหนังสือในรถเข็นขึ้นจัดเรียงบนชั้น
            หากพบหนังสือบนชั้นชำรุด เช่น ปกหลุด ปกขาด หน้าขาด หน้าหลุด จากตัวเล่ม หรือ สันหนังสือชำรุด หลุดลอก และไม่ชัดเจน เจ้าหน้าที่จะดำเนินการดึงตัวเล่มออกจากชั้น และนำส่งเจ้าหน้าที่ฝ่ายซ่อม ทำการซ่อมต่อไป

          ดังนั้นเมื่อจัดหนังสือให้เป็นระบบ มีระเบียบเรียบร้อยตามหมวดหมู่ การศึกษาค้นคว้าก็จะง่าย สะดวก และรวดเร็ว สร้างความพึงพอใจ และประทับใจ ให้แก่ผู้เข้าใช้บริการทุกท่าน ห้องสมุดมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ศรีวิชัย ยินดีให้บริการ




   
  
  



 

          

 
 
 
 
ประเภทบทความ: